Dossier: Alles over de e-bike
Fatbikes in het vizier
Saturday 29 June, 2024
In 2023 werd door verschillende organisaties al gewaarschuwd voor de gevaren van elektrische fatbikes. Door de grote groei van het aantal jongeren op de fatbike roepen nu ook gemeenten en de politie om maatregelen.
Stoer voor jongeren
Fatbikes zijn de inmiddels bekende e-bikes met extra dikke banden en een bijzonder frame, soms doelbewust gemodelleerd naar een brommer. Ze zijn onder andere populair als verhuur e-bike. Je ziet dan ook regelmatig groepjes toeristen erop rondtoeren om relaxt de omgeving te verkennen. Ook zijn ze populair bij avontuurlijke vakantiegangers die graag buiten de gebaande paden fietsen.
Hier zijn weinig klachten over. Veel klachten zijn er over de grote hoeveelheden jongeren en zelfs kinderen die op hoge snelheden met fatbikes door het verkeer heen racen. Want hoewel fatbikes e-bikes zijn, bedoeld voor fietsen met trapondersteuning, worden ze vooral door jongeren gebruikt als elektrische brommer waarbij je juist zo min mogelijk meetrapt. Tel daar bij op dat het bij verschillende importmodellen een fluitje van een cent is om de fatbike op te voeren en ernstige verkeersongevallen liggen voor de hand. Ook omdat er geen leeftijdsondergrens en helm verplicht is gesteld voor deze fatbikes.
Roep om maatregelen
Organisaties als de Fietsersbond en Veilig Verkeer Nederland zagen de mogelijke problemen al vrij vroeg aankomen en pleitten toen dan ook al voor ingrijpen van de overheid. Desondanks gebeurde er weinig concreets tot in de loop van 2024 ook vanuit andere hoeken om maatregelen werd geroepen naar de landelijke politiek.
Zo pleitte het kenniscentrum voor letselpreventie VeiligheidNL voor een verbod op fatbikes voor kinderen onder de 16. Het kenniscentrum baseerde dit advies op het feit dat er steeds meer fatbikerijders op de spoedeisende hulp terechtkwamen na een ongeval. Van minstens 59 in 2023 naar 33 in de eerste vier maanden van 2024. In werkelijkheid waren dit er waarschijnlijk meer, omdat lang niet altijd werd vastgelegd of er een fatbike bij het ongeluk was betrokken. Het ging hierbij vaak om jongeren en zelfs kinderen tussen de 10 en 14 jaar, die ernstig hersenletsel opliepen. Dat zijn dan niet alleen bestuurders van fatbikes, maar ook medepassagiers en andere verkeersdeelnemers.
Gemeenten en politie
In juni 2024 kwamen zo’n vijftig gemeenten, samen met onder andere de Fietsersbond en de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen, met een petitie aan de Tweede Kamer voor maatregelen tegen opgevoerde fatbikes. Ze vroegen om een verbod op de verkoop van opgevoerde- en op te voeren fatbikes. Ook verzochten ze om te kijken naar een minimumleeftijd voor rijden op een fatbike.
De politie kwam snel hierna met een eigen pleidooi voor het invoeren van een minimumleeftijd van zestien jaar voor het mogen besturen van een fatbike. Hiermee wordt de leeftijdgrens hetzelfde als die voor brommers, waarmee fatbikes in veel gevallen te vergelijken zijn. Rijden met een opgevoerde fatbike op de openbare weg was overigens al verboden bij wet. Een bestuurder die gepakt wordt met een opgevoerde fatbike, krijgt een boete van 290 euro en na meerdere keren kan de e-bike zelfs in beslag worden genomen. De pakkans is met het invoeren van 250 speciale rollerbanken door heel Nederland heen ook een stuk groter geworden.
Producenten en ouders
Ook vanuit een hoek die dicht bij het vuur zit, kwam een reactie. Vijf Nederlandse fatbikeproducenten bleken niet bepaald blij te zijn met de negatieve ontwikkelingen. Het heeft directe gevolgen voor de verkoop van hun merken fatbikes, zelfs al voldoen die wel aan de Nederlandse standaard. De boosdoeners zijn voornamelijk merken van buiten Europa, waar er geen duidelijke regels zijn voor het opvoeren van fatbikes en de fietsonderdelen niet aan de Nederlandse veiligheidsnormen hoeven te voldoen. Vooral deze fatbikes, met zwaardere motoren dan wettelijk toegestaan en makkelijk op te voeren, zijn populair onder jongeren. De Nederlandse producenten zijn dan ook voor strengere regels en meer handhaving.
Vanuit een laatste groep belanghebbenden is nog opvallend weinig gehoord tot nu toe: de ouders. Hoe komen jongeren en kinderen tenslotte aan een fatbike, die vaak toch minstens 1000 euro kost. Het risico op ongelukken bij kinderen op een fatbike is vrij groot, aangezien ze met weinig verkeerservaring op een soort brommer tussen andere weggebruikers door razen. Dat kan niet alleen verstrekkende gevolgen hebben voor hun verdere gezondheid, maar ook voor de portemonnee van de ouders. Zonder de nu nog verplichte verzekering bij een fatbike zijn de ouders aansprakelijk voor de financiële gevolgen bij een ongeluk. Het is dan maar de vraag of een aansprakelijkheidsverzekering de kosten vergoedt als er een opgevoerde fatbike in het spel is. Wanneer er andere slachtoffers zijn bij een ongeluk kan dat voor ouders zeer duur uitpakken.
Bron: nos.nl, nrc.nl
Fotocredit: WikimediaCommons/Raymond Wambsgans